[Review sách] NGÔI NHÀ CỦA NGƯỜI CÁ SAY NGỦ – Higashino Keigo

Ngôi nhà của người cá say ngủ
(NON-SPOIL)

Higashino Keigo là nhà văn trinh thám hàng đầu của Nhật, nhưng tác phẩm đầu tiên mình đọc và cũng là tác phẩm đưa mình đến những quyển sách khác của Keigo là quyển “Ngôi nhà của người cá say ngủ”, một quyển sách tâm lí xã hội và y học với vấn đề vẫn còn nhiều trăn trở, “chết não” và “hiến tạng”.

Tác giả: Higashino Keigo
Dịch giả: Đỗ Nguyên
Năm xuất bản: 2015 (2017 ở Việt Nam)
Nhà xuất bản: NXB Văn Học
Số trang: 424
Genre: Fiction,Thriller, Japanese Literature
Rating: 4/5
Xem cách mình cho rating tại đây để dễ hình dung hơn nhé!

Tóm tắt:
Cô bé Mizuho trong một lần gặp tai nạn đã bị rơi vào tình trạng được chuẩn đoán là “có thể” chết não. Bố mẹ em phải đấu tranh day dứt đưa ra lựa chọn có muốn thẩm định chết não và đồng ý hiến tạng em hay không.
Bởi những ràng buộc về pháp luật và chính trị, những tranh luận xoay quanh câu hỏi “chết não là có thật sự chết đi?” khiến không một vị bác sĩ nào dám khẳng định cô bé đã tử vong. Đó cũng là lí do dẫn đến bộ luật Nhật Bản hiện tại: khi gia đình đã đồng ý hiến tạng thì mới được quyền thẩm định có thật sự chết não hay không, nếu bệnh nhân đã chết não thì sẽ ngưng mọi công việc điều trị, đồng thời đó cũng là lúc thời gian tử vong được đưa ra.
Tác phẩm thể hiện góc nhìn của những người trong và ngoài cuộc, từ đó ta có một cách nhìn khác về vấn đề vẫn còn gây tranh cãi này.

Sự day dứt, trăn trở của những người trong cuộc và cuộc tranh cãi vẫn chưa có hồi kết

Nếu đó là nội tạng của bản thân thì dễ dàng rồi, vì đó là vấn đề của lí trí. Nhưng nếu đó là của những người thân yêu của ta, thì ta có phân vân như vậy? Bởi ta không biết được ý nguyện và cảm xúc của họ như thế nào, ta sẽ phải đứng trước lựa chọn, đâu mới là thật sự chết đi? Chết não hay chết tim? Và bởi lúc này đó là vấn đề về mặt tình cảm, vì đó là người chúng ta yêu thương nên chúng ta đều muốn chăm sóc họ cho đến phút cuối cùng, không bao giờ bỏ cuộc, với hy vọng họ có thể tỉnh dậy.

Nếu có sự tồn tại của linh hồn, họ sẽ cảm thấy như thế nào? Thất vọng khi ta đã dễ dàng bỏ cuộc hay cảm thấy ray rứt tội lỗi vì xem bản thân như một gánh nặng khi ta kiên quyết chăm lo cho họ cho đến khi hoàn toàn hết hy vọng? Phải lựa chọn như thế nào thì họ mới thực sự hạnh phúc? Vì chưa xác định đã chết não nên trong quá trình thẩm định đó, lúc rút ống thở, họ có thấy đau hay khó chịu hay không?

Trong khi vẫn luôn có rất nhiều ca nhi cần cấy ghép nội tạng, nhưng xác suất hiến tạng ở trẻ em gần như rất thấp. Nên có nhiều gia đình phải chi ra một khoảng tiền khổng lồ để sang nước khác cấy ghép nội tạng, luật pháp mỗi nước cũng giới hạn X% ca ghép tạng từ ngoại quốc, nhưng như vậy chẳng phải lại mất đi X% trẻ em bản xứ được cứu giúp hay sao?

Vậy việc dùng mọi biện pháp, tìm mọi cách duy trì sinh mệnh cho một đứa trẻ gần như không có khả năng tỉnh dậy liệu có phải là một quyết định ngu ngốc và ích kỉ hay không? Đó là vì em hay chỉ để thoả mãn cái tôi, làm dịu đi cảm xúc của bản thân cha mẹ? Liệu khi đó Mizuho được gọi là bệnh nhân hay chỉ là một cái xác sống không biết khi nào mới mất đi hơi thở?

Xem thêm tác phẩm khác của Higashino Keigo
Điều kỳ diệu của tiệm tạp hóa Namiya
Bạch dạ hành
Phía sau nghi can X

Trong quyển “Đối thoại với thiên thần” của chú Kokusai Un có đề cập kí ức không nằm ở não bộ mà là ở linh hồn vì sau nhiều ca cấy ghép nội tạng, họ vẫn có những kí ức của người hiến tạng, được giải thích rằng khi cấy ghép nội tạng một mảng linh hồn đã đi theo phần cơ thể đó. Quyển sách cũng đưa ra giả thuyết trung tâm của con người không phải là não bộ, mà là ở trái tim. Nếu giả thuyết đó đúng, vậy chết não đã thực sự đã chết hay chưa?

Có những nhận thức thuộc dạng ý thức, vậy có những nhận thức thuộc dạng vô thức hay không?

Thấu hiểu – phải chăng là điều tốt nhất mà mỗi chúng ta có thể làm?
Có những hành động đúng theo khái niệm đạo đức, theo luân lí thường tình. Nhưng quan trọng là cảm xúc thật sự của chúng ta ra sao. Người ta nói những hành động đạo đức định nghĩa một con người, nhưng đôi khi chúng không thể định nghĩa được gì cả. Với người khác có thể cô bé chỉ là một cái xác sống nhưng chẳng phải với ba mẹ cô bé vẫn đang sống hay sao? Nó phụ thuộc vào cách nhìn của mỗi người. Hoặc thậm chí “Có lẽ chẳng ai trên cõi đời này có thể quyết nỗi.”

Liệu rơi vào hoàn cảnh đó chúng ta sẽ quyết định như thế nào? Chúng ta có còn tâm trí để suy nghĩ cho người khác được hay không?

Vốn dĩ có rất nhiều ý kiến trái chiều, chẳng ai có thể cố thuyết phục được ai cả. Có rất nhiều cách sống khác nhau mà. Thế giới này vốn dĩ như vậy, và chỉ nên như vậy.

Thứ tốt nhất mỗi người có thể làm đó là thấu hiểu, cho nhau, cho suy nghĩ của nhau đúng không?

——————————-

Mình thích từ lời văn cho đến mạch truyện của tác phẩm, có nhiều tình tiết gây cấn và những quyết định bất ngờ. Miêu tả tâm lí và cách nhìn cũng như quan điểm của khá nhiều nhân vật. Từ đó chính chúng ta sẽ tự tìm ra câu trả lời cho chính mình. “Ngôi nhà của người cá say ngủ” giúp chúng ta hiểu được đằng sau những quyết định hiến tạng là những câu chuyện day dứt và trăn trở như thế nào của chính những người trong cuộc.

Nhưng hiện lên xuyên suốt tác phẩm vẫn là “Gia đình chính là không ngừng yêu thương và không bao giờ bỏ cuộc.” Dù có đồng tình hay không thì bạn cũng sẽ bị đánh gục bởi tình mẫu tử thiêng liêng, tình cảm đó, sự cố chấp đó của người mẹ, vừa khiến ta vừa cảm phục vừa thấy đau lòng…